Afspraken maken over uw vermogen bij een scheiding

Financiële afspraken worden bij een scheiding vastgelegd in een zogenoemd scheidingsconvenant. Overeenkomsten over wonen en kinderen staan daar eveneens in. Het opstellen van een convenant is niet verplicht, maar wel aan te raden. Het convenant vormt onderdeel van het verzoekschrift. Dat is het verzoek aan de rechtbank om te scheiden.

Uiteindelijk moet een rechter het convenant bekrachtigen. Het zorgt ervoor dat de gevolgen van een scheiding (snel en goed) geregeld kunnen worden. Daarnaast kunnen ook banken, verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen vragen om het echtscheidingsconvenant. Dit gebeurt bijvoorbeeld als rekeningen op een andere naam moeten worden gezet.

Wat staat er in een echtscheidingsconvenant?

Ieder echtscheidingsconvenant is anders, omdat elke situatie anders is. Er staan afspraken in over de woning (huur of koop), (minderjarige) kinderen en financiële middelen. Het is belangrijk om in elk geval over de volgende punten afspraken te maken:

• De woning: Blijft één van de partners in de echtelijke woning? Hoe worden woonlasten verdeeld?
• De boedel: Waaruit bestaat die? Hoe verdelen de partners deze op een eerlijke manier?
• Financiële middelen: Hoe verdelen partners spaartegoeden, een erfenis of (als die er zijn) de schulden?
• Kinder- en partneralimentatie: Wie betaalt hoeveel en in welke gevallen mag dat bedrag worden gewijzigd?
• Pensioen: Wat gebeurt er met uw pensioen of dat van uw partner?

Wanneer zijn de afspraken bindend?

In sommige gevallen is het moeilijk om het samen eens te worden. In zo’n geval kan een advocaat uitkomst bieden. Een voordeel: een advocaat kan ervoor zorgen dat de gemaakte afspraken afdwingbaar worden bij een rechter. Een advocaat dient het echtscheidingsconvenant tegelijk met het verzoek tot echtscheiding in bij de rechtbank. Het document krijgt dan een executoriale titel. Dat betekent dat de afspraken afdwingbaar zijn.

Het is ook mogelijk om zelf afspraken vast te leggen in een document. Het nadeel: zulke afspraken zijn niet direct afdwingbaar (en te executeren door een deurwaarder).

Huwelijkse voorwaarden: is er jaarlijks verrekend?

In een echtscheidingsconvenant staan ook financiële afspraken. Vermogende partners vrezen vaak voor hun middelen of eigendom. Wie getrouwd is onder huwelijkse voorwaarden heeft misschien de plicht om periodiek (meestal jaarlijks) het gespaarde inkomen te verrekenen. Dit gebeurt in de praktijk echter niet altijd. Daarom is in veel gevallen een zogenaamde eindafrekening nodig. Een andere term voor die eindafrekening is “finaal verrekenbeding”. Partners verdelen dan het gezamenlijke vermogen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd (zoals dat was gebeurd als zij in gemeenschap van goederen waren getrouwd). Een aantal zaken kan buiten dit beding vallen. Bijvoorbeeld het vermogen van voor het huwelijk of een erfenis of schenking die één van de partners heeft ontvangen. 

Alimentatie laten berekenen door deskundige

Naast zulke verrekeningen is het belangrijk dat partners het eens worden over alimentatie. Er bestaan twee soorten: partner- en kinderalimentatie. Het is mogelijk om de zogenaamde behoefte aan alimentatie op eigen houtje te berekenen. Het is echter verstandig om het bedrag uiteindelijk vast te laten stellen door een deskundige advocaat/scheidingsmediator. Het bedrag krijgt vervolgens een plaats in het convenant, dat door de bekrachtiging door de rechtbank direct afdwingbaar wordt.

Hoe lang duurt partneralimentatie?

Over de duur van de partneralimentatie mogen partners zelf afspraken maken. Een advocaat/scheidingsmediator kan helpen bij het maken van beslissingen en het vastleggen in het convenant. Voor een huwelijk korter dan vijf jaar zonder kinderen is de termijn van de partneralimentatie gelijk aan de duur van het huwelijk. In andere gevallen duurt de alimentatieplicht twaalf jaar.

Daarnaast geldt steeds vaker dat iemand die partneralimentatie ontvangt, zo snel mogelijk (al dan niet deels) in eigen levensonderhoud moet gaan voorzien. Bijkomende omstandigheden, zoals bijvoorbeeld de fulltime zorg voor een gehandicapt kind, kunnen van invloed zijn op deze gedachte. In zulke gevallen is het slim om hierover samen met een advocaat afspraken te maken in het convenant.

Afspraken over kinderalimentatie

Vaak wonen kinderen na een scheiding bij één van de ouders. De niet-hoofdverzorgende ouder is alimentatieplichtig. Het is verstandig om afspraken hierover op te nemen in het echtscheidingsconvenant. Denk bijvoorbeeld aan de hoogte van de kinderalimentatie. De termijn is bij wet geregeld tot het moment waarop een kind 21 jaar oud wordt. U kunt een langere termijn met elkaar afspreken.

Ouderschapsplan: alle afspraken rondom de kinderen

Alle afspraken rondom de kinderen moeten worden opgenomen in een ouderschapsplan. Voor gehuwde en geregistreerde ouders met minderjarige kinderen is dit een verplicht onderdeel van het scheidingsproces. Dit geldt ook voor samenwonende ouders met gezamenlijk gezag. Het plan moet door beide ouders worden ondertekend.

Naast kinderalimentatie moet het in het ouderschapsplan gaan over ten minste twee onderwerpen:

• De inhoudelijke zorg en opvoeding van (zorgregeling) van de kinderen;
• Hoe de ouders elkaar informatie geven over belangrijke onderwerpen, zoals schoolkeuze, medische behandeling etc.

Verdeling van koopwoning

Een stel moet ook afspraken maken over een koopwoning, als het om gezamenlijk eigendom gaat. Eerst moeten een aantal dingen duidelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan de waarde van de koopwoning en de hoogte van de hypotheek. Is het voor één van de partners financieel haalbaar om in de woning te blijven? Dan is het wijs om ook hierover een afspraak op te nemen in het convenant. Wanneer de woning wordt verdeeld, is het van belang om de hypotheekrenteaftrek -zolang de woning nog gezamenlijk eigendom is- en andere fiscale gevolgen mee te nemen in de afspraken.