Wat moet ik doen als mijn partner wil scheiden?

Stap 1: Scheidingsmelding
Of het al in de lucht hing of als een complete verrassing kwam, het is altijd een klap: uw partner zegt te willen scheiden. Dit noem je de scheidingsmelding. Het is van het grootste belang dat deze melding zorgvuldig gebeurt; immers, een goede scheidingsmelding, waarbij beide partners stilstaan bij elkaar, elkaars gevoelens en de gevolgen van de scheiding, opent de weg naar het vermogen goede afspraken te maken over alles wat geregeld moet gaan worden. Wanneer uw partner aangeeft te willen scheiden, kan het zijn  dat u zich verraden voelt, of in de steek gelaten. Bedenk evenwel dat een scheiding voor alle betrokkenen een ingrijpende gebeurtenis is. Een periode vol zorgen en onzekerheid. Hoe pijnlijk de situatie ook is, van een escalatie wordt niemand beter. Dat geldt voor u en misschien nog wel meer voor uw kinderen.

Heftige emoties en negatieve gevoelens zullen op den duur afnemen, maar kunnen nu veel schade aanrichten. Probeer dat te vermijden. Het is in ieders belang dat de scheiding zo goed en zo spoedig mogelijk verloopt. Zodat u een begin kunt maken met uw nieuwe leven. En de kinderen dat ook kunnen. Als u na de scheidingsmelding met elkaar in gesprek blijft, kunt u vrijwel zeker ook ‘goed’ scheiden. Het klinkt misschien vreemd in deze situatie, maar een goed begin is het halve werk. Het voorkomt later veel problemen. Zoek daarbij zo snel mogelijk hulp. Een goede advocaat/mediator kan u helpen met de zakelijke kant, maar ook tijdens de eerste, emotionele fase.

Stap 2: Specialistische hulp
Om te kunnen scheiden heeft u een advocaat/mediator nodig. Een echtscheiding wordt uitgesproken door de rechter en alleen advocaten mogen een verzoekschrift voor echtscheiding bij de rechtbank indienen. Wat de juiste juridische specialist is, hangt vooral af van de manier waarop u wilt scheiden. Bij mediation kiest u samen voor de begeleiding van één advocaat/mediator. Bij een scheiding op tegenspraak kiest u ieder voor een eigen advocaat. Bijvoorbeeld omdat het niet lukt om met elkaar in gesprek te blijven. . Uw advocaat zal uw belang zoveel mogelijk behartigen, maar communiceert met de advocaat van uw ex-partner, die het weer met hem/haar moet terugkoppelen. Deze procedure duurt vaak langer en kost meer geld. Wie u ook in de arm neemt, uw advocaat/mediator heeft veel informatie nodig. De volgende stappen zijn erop gericht om de juiste gegevens te verzamelen.

Stap 3: Persoonlijke gegevens
Om te kunnen scheiden heeft u allereerst de persoonlijke gegevens van u en uw partner en eventuele kinderen nodig. Noteer ook de gegevens van het huwelijk, zoals trouwdatum en -plaats. Als u een akte van de huwelijkse voorwaarden heeft laten opstellen, voeg die dan bij de stukken. Is die akte er niet, dan bent u (normaal gesproken) getrouwd in gemeenschap van goederen.
 Met deze checklist weet u zeker dat u alle persoonlijke informatie voorhanden heeft.

Stap 4: Bezittingen en schulden
Maak een compleet overzicht van alle bezittingen en schulden van u en uw partner en verzamel de bewijsstukken hiervan. Denk bijvoorbeeld aan het eigendomsbewijs van uw huis en de notariële hypotheekakte. En aan financiële stukken als de kapitaalverzekering, lijfrentepolissen, beleggingen, bankafschriften (van spaar- en bankrekeningen) en de aangiften inkomstenbelasting van de afgelopen jaren. Verder van belang zijn bijvoorbeeld de gegevens van motorvoertuig(en) en een inboedellijst. 
Bedenk alvast hoe u de inboedel zou willen verdelen of doe daarvoor een voorstel. Voor deze bewerkelijke stap kunt u de checklist ‘Bezittingen en schulden’ downloaden.

Stap 5: Alimentatie
U wilt natuurlijk graag weten hoe u er na de scheiding financieel voor zult staan. Mogelijk moet er kinderalimentatie of partneralimentatie worden betaald. Daarvoor is het belangrijk dat u bewijsstukken van het inkomen en de vaste lasten van u en uw partner verzamelt. Dit is ook het moment om na te denken over de toekomstige woonplannen en de financiële gevolgen hiervan: wilt u een huis kopen of juist huren? Wilt u misschien uw partner uitkopen, zodat u de eigen woning op naam krijgt?
 Welke gegevens en bewijsstukken u nodig heeft, vindt u in deze checklist ‘Alimentatie’.

Stap 6: Pensioen
Een scheiding kan ook gevolgen hebben voor uw pensioen. Om dat te kunnen bepalen, zijn bewijsstukken nodig van alle door u en uw partner opgebouwde pensioenaanspraken. Heeft u bij meer werkgevers gewerkt? Dan heeft u soms bij meer pensioenverzekeraars pensioen opgebouwd. Bent u directeur-grootaandeelhouder en heeft u pensioen in eigen beheer opgebouwd? Verzamel dan de pensioenbrief en de laatste overzichten die door de accountant zijn gebruikt voor de jaarstukken.
 Meer informatie over pensioen bij scheiding vindt u op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Stap 7: Ouderschapsplan
Heeft u kinderen? Dan zijn u en uw partner wettelijk verplicht een ouderschapsplan te maken. In dit plan legt u samen onder meer afspraken vast over:

• de manier waarop u de zorg- en opvoedtaken verdeelt en/of het recht en de verplichting tot omgang vormgeeft
• de manier waarop u elkaar informeert en raadpleegt over belangrijke gebeurtenissen voor de kinderen en over het vermogen van de minderjarige kinderen
• de kosten van de verzorging en opvoeding van de minderjarige kinderen

De wetgever wil dat u de kinderen betrekt bij het maken van het ouderschapsplan. Het gaat dan vooral om afspraken waar ze direct zelf mee te maken krijgen. Dat betekent niet dat u als ouders verplicht bent om altijd hun voorkeur te volgen, maar wel dat u er rekening mee houdt. De advocaat of advocaat/mediator zal dit met u bespreken. Hoe meer u van tevoren nadenkt over de manier waarop u met de kinderen wilt omgaan, hoe beter het is. Dit vFAS-model-ouderschapsplan geeft u een idee hoe zo’n ouderschapsplan er uitziet.

Het vervolg
Met al deze informatie kan de  advocaat/mediator u door de scheiding heen helpen. Hoe meer afspraken u en uw partner samen maken, hoe sneller de procedure verloopt. Lukt het om overal samen afspraken over te maken, dan is de scheiding bij de rechtbank slechts een formaliteit.