Scheiden met kinderen

Stap 1: Scheidingsmelding

Of het al in de lucht hing of als een complete verrassing kwam, het is altijd een klap: uw partner zegt te willen scheiden. Het kan zijn dat u zich verraden voelt. In de steek gelaten. Bedenk evenwel dat een scheiding voor alle betrokkenen een ingrijpende gebeurtenis is. Een periode vol zorgen en onzekerheid. Hoe pijnlijk de situatie ook is, van een escalatie wordt niemand beter. Dat geldt voor u en misschien nog wel meer voor uw kinderen.

Heftige emoties en negatieve gevoelens zullen op den duur afnemen, maar kunnen nu veel schade aanrichten. Probeer dat te vermijden. Het is in ieders belang dat de scheiding zo goed en zo spoedig mogelijk verloopt. Zodat u een begin kunt maken met uw nieuwe leven. En de kinderen dat ook kunnen. Als u na de scheidingsmelding met elkaar in gesprek blijft, kunt u vrijwel zeker ook ‘goed’ scheiden. Het klinkt misschien vreemd in deze situatie, maar een goed begin is het halve werk. Het voorkomt later veel problemen. Zoek daarbij zo snel mogelijk hulp. Een goede advocaat/mediator kan u helpen met de zakelijke kant, maar ook tijdens de eerste, emotionele fase.

Stap 2: Specialistische hulp

Om te kunnen scheiden heeft u een advocaat/mediator nodig. Een echtscheiding wordt uitgesproken door de rechter en alleen advocaten mogen een verzoekschrift voor echtscheiding bij de rechtbank indienen. Wat de juiste juridische specialist is, hangt vooral af van de manier waarop u wilt scheiden. Bij mediation kiest u samen voor de begeleiding van één advocaat/mediator. Zoeken u of uw partner hulp bij een eigen advocaat, dan proberen de advocaten in overleg met u en met elkaar tot een overeenstemming te komen. Als dit lukt, leggen zij de afspraken schriftelijk vast in een scheidingsconvenant, dat zij samen met een gemeenschappelijk verzoekschrift indienen bij de rechtbank. Lukt het niet om tot overeenstemming te komen, dan wordt uw zaak aan de rechter voorgelegd. De rechter beslist dan over alle punten waarover u het niet eens bent. Zo'n gerechtelijke procedure neemt veel tijd in beslag.  De volgende stappen zijn erop gericht om de juiste gegevens te verzamelen.

Stap 3: Persoonlijke gegevens

Om te kunnen scheiden heeft u allereerst de persoonlijke gegevens van u en uw partner en eventuele kinderen nodig. Noteer ook de gegevens van het huwelijk, zoals trouwdatum en -plaats. Als u een akte van de huwelijkse voorwaarden heeft laten opstellen, voeg die dan bij de stukken. Is die akte er niet, dan bent u (normaal gesproken) getrouwd in (beperkte) gemeenschap van goederen.
 Met deze checklist weet u zeker dat u alle persoonlijke informatie voorhanden heeft. 

Stap 4: Bezittingen en schulden

Maak een compleet overzicht van alle bezittingen en schulden van u en uw partner en verzamel de bewijsstukken hiervan. Denk bijvoorbeeld aan het eigendomsbewijs van uw huis en de notariële hypotheekakte. En aan financiële stukken als de kapitaalverzekering, lijfrentepolissen, beleggingen, bankafschriften (van spaar- en bankrekeningen) en de aangiften inkomstenbelasting van de afgelopen jaren. Verder van belang zijn bijvoorbeeld de gegevens van motorvoertuig(en) en een inboedellijst. 
Bedenk alvast hoe u de inboedel zou willen verdelen of doe daarvoor een voorstel. Voor deze bewerkelijke stap kunt u de checklist ‘Bezittingen en schulden’ downloaden.

Stap 5: Alimentatie

U wilt natuurlijk graag weten hoe u er na de scheiding financieel voor zult staan. Mogelijk moet er kinderalimentatie of partneralimentatie worden betaald. Daarvoor is het belangrijk dat u bewijsstukken van het inkomen en de vaste lasten van u en uw partner verzamelt. Dit is ook het moment om na te denken over de toekomstige woonplannen en de financiële gevolgen hiervan: wilt u een huis kopen of juist huren? Wilt u misschien uw partner uitkopen, zodat u de eigen woning op naam krijgt?
 Welke gegevens en bewijsstukken u nodig heeft, vindt u in deze checklist ‘Alimentatie’.

Stap 6: Pensioen

Een scheiding kan ook gevolgen hebben voor uw pensioen. Om dat te kunnen bepalen, zijn bewijsstukken nodig van alle door u en uw partner opgebouwde pensioenaanspraken. Heeft u bij meer werkgevers gewerkt? Dan heeft u soms bij meer pensioenverzekeraars pensioen opgebouwd. Bent u directeur-grootaandeelhouder en heeft u pensioen in eigen beheer opgebouwd? Verzamel dan de pensioenbrief en de laatste overzichten die door de accountant zijn gebruikt voor de jaarstukken.
 Meer informatie over pensioen bij scheiding vindt u op www.pensioenkijker.nl. U kunt hiervoor ook de brochure ‘Uit elkaar’ downloaden.

Stap 7: Ouderschapsplan

Heeft u kinderen? Dan zijn u en uw partner wettelijk verplicht een ouderschapsplan te maken. Dit ouderschapsplan wordt samen met het verzoek tot scheiding bij de rechtbank ingediend. In dit plan legt u samen onder meer afspraken vast over:

• de manier waarop u de zorg- en opvoedtaken verdeelt en/of het recht en de verplichting tot omgang vormgeeft
• de manier waarop u elkaar informeert en raadpleegt over belangrijke gebeurtenissen voor de kinderen en over het vermogen van de minderjarige kinderen
• de kosten van de verzorging en opvoeding van de minderjarige kinderen

De wetgever wil dat u de kinderen (vanaf de leeftijd waarop zij hun mening kunnen vormen en weergeven) betrekt bij het maken van het ouderschapsplan. Het gaat dan vooral om afspraken waar ze direct zelf mee te maken krijgen. Dat betekent niet dat u als ouders verplicht bent om altijd hun voorkeur te volgen, maar wel dat u er rekening mee houdt. De advocaat of advocaat/scheidingsmediator zal dit met u bespreken. Hoe meer u van tevoren nadenkt over de manier waarop u met de kinderen wilt omgaan, hoe beter het is. Dit vFAS-model-ouderschapsplan geeft u een idee hoe zo’n ouderschapsplan er uitziet.

Het vervolg

Met al deze informatie kan een advocaat of advocaat/mediator u door de scheiding heen helpen. Hoe meer afspraken u en uw partner samen maken, hoe sneller de procedure verloopt. Lukt het om overal samen afspraken over te maken, dan is de scheiding bij de rechtbank slechts een formaliteit.