André Rouvoet, voorzitter Platform Scheiden zonder Schade: ‘We moeten af van het toernooimodel’
Om zich een goed beeld te vormen van de materie, zat André Rouvoet zelf een aantal keren in de rechtszaal bij een echtscheidingszaak. Dat was een ontluisterende ervaring. ‘Partners spraken over elkaar als “tegenpartij”, stonden als kemphanen tegenover elkaar. In plaats van dat ze het samen probeerden op te lossen, escaleerde de situatie. De schade hierdoor is immens. Voor henzelf, maar ook en vooral voor hun kinderen. Helaas zit dat “toernooimodel”, waarbij partners ieder hun eigen advocaat hebben, ingebakken in ons rechtssysteem. Dit moet en kan anders. Bijvoorbeeld door gezamenlijk één processtuk voor te bereiden onder deskundige begeleiding van een gezinsvertegenwoordiger, zoals een echtscheidingsadvocaat.’ Het is één van de aanbevelingen van Rouvoet, in samenspraak met het Platform Scheiden zonder Schade. Tal van organisaties en deskundigen namen afgelopen jaar deel aan dit platform.
Voor alle vragen over scheiden: het Scheidingsloket
Scheiden leidt helaas vaak tot maatschappelijke schade en, nog belangrijker, het gaat veelal ernstig ten koste van de kinderen. Alle reden voor de overheid om grondig te laten onderzoeken hoe het beter kan. De opdracht van de ministeries van Justitie en Veiligheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport aan Rouvoet luidde: ‘Geef ons actiepunten en oplossingsrichtlijnen, waarmee we de schade in de praktijk kunnen voorkomen.’ De onlangs verschenen rapportage “Scheiden…en de kinderen dan?” is daarvan het resultaat. Voor elke fase in een relatie - of het opbreken daarvan – geeft het rapport concrete aanbevelingen. Preventief, zoals het belang van ondersteuning bij relaties en/of ouderschap, maar ook wat partners kunnen doen bij relatieproblemen en, uiteindelijk, een scheiding. Zo pleit het Platform dat elk kind een mentor krijgt, die als steunpunt kan fungeren. Ook wordt een gemeentelijk Scheidingsloket voorgesteld, waar mensen terecht kunnen met alle vragen over (al dan niet) scheiden. Rouvoet: ‘Zo’n loket biedt een luisterend oor, maar geeft ook kennis, informatie en voorlichting, onder andere over het beschikbare hulpaanbod.’
Scheiden met een gezinsvertegenwoordiger
Een scheiding is niet altijd te vermijden. Maar hóe je uit elkaar gaat, daar is nog veel te winnen, constateert Rouvoet. ‘Zo zou de Nederlandse rechtsgang op dit punt anders kunnen. Daarvoor schetst ons rapport enkele contouren, die hopelijk binnen afzienbare tijd nader zullen worden uitgewerkt. Zoals het wettelijk verplicht stellen van een gezamenlijke gezinsvertegenwoordiger tijdens de echtscheidingsprocedure. Dat kan een echtscheidingsadvocaat of mediator zijn, maar ook iemand anders. Zo’n gezinsvertegenwoordiger begeleidt de scheiding tot in de rechtszaal en helpt bij het oplossen van conflicten. Van tevoren wordt in onderling overleg vastgesteld wat wensen, afspraken en omgangsregelingen zijn. Er zijn geen aparte verzoek- en verweerschriften meer, omdat deze escalatie in de hand werken. We pleiten ook voor één rechter, die aanspreekpunt is tijdens de hele scheidingsafwikkeling. Dat vergt een andere rol: meer een conflictbemiddelaar, dan een doorhakker van knopen.’
Ten slotte nog dit: ‘Ik heb afgelopen maanden gezien hóe ongelofelijk ingewikkeld het is om de partnerrelatie te ontvlechten van de ouderrelatie. Heftig op praktisch én emotioneel vlak. Als ouders zul je toch verder moeten. Zorgvuldige en betrokken professionals kunnen een hele belangrijke rol spelen bij het bereiken van een duurzame scheiding. Maar professionals blijven passanten. Daarom moet je ook als professional investeren in het sociale netwerk. Want dat blijft!’
vFAS-voorzitter Dianne Kroezen nam deel aan Scheiden zonder Schade:
‘Ik ben verheugd dat André Rouvoet zich in alle fasen van voor, tijdens en na de scheiding heeft verdiept in wat er allemaal gebeurt met ouders en kinderen. We zijn allemaal onderdeel van deze maatschappij waarin scheiden vaker voorkomt dan we vooraf wensen of verwachten. Rond de veertig procent van alle partners gaat momenteel scheiden; bij stiefgezinnen ligt dat percentage zelfs nog hoger. Dan moeten we toch allemaal ons best doen om het met ouders en kinderen bespreekbaar te maken en te houden. Zodat onze kinderen later de kansen krijgen die zij nodig hebben om succesvol en gelukkig te zijn.’
