Gelden huwelijkse voorwaarden ook bij een uitgesteld huwelijk?
Wat zegt de wet?
Huwelijkse voorwaarden kunnen zowel vóór het sluiten van het huwelijk, als tijdens het huwelijk worden aangegaan. Vóór het huwelijk gemaakte huwelijkse voorwaarden zijn alleen geldig als de aanstaande echtgenoten hun toestemming daartoe hebben gegeven. Deze huwelijkse voorwaarden gaan in vanaf het moment waarop het huwelijk is voltrokken. Hiervan kan niet worden afgeweken. De wet geeft geen termijn waarbinnen vóór het huwelijk gemaakte huwelijkse voorwaarden door een huwelijk moeten zijn gevolgd. Ook hoeft voor het maken van huwelijkse voorwaarden geen sprake te zijn van een concreet voorgenomen huwelijk.
De huwelijkse voorwaarden gelden
In de zaak die speelde bij de Rechtbank Noord-Holland (ECLI:NL: RBNHO: 2019:8030) sloten partijen in 1999 huwelijkse voorwaarden af. Deze hielden in, dat tussen beide partijen een beperkte gemeenschap van goederen zou gelden. Het huwelijk werd echter pas in 2010 voltrokken. Inmiddels is de man overleden. In een erfrechtelijke procedure verklaart de vrouw dat zij en haar man in algehele gemeenschap van goederen waren gehuwd. De rechtbank is het hier niet mee eens en wijst de vordering van de vrouw af; de huwelijkse voorwaarden zijn volgens de rechtbank namelijk rechtsgeldig tot stand gekomen en ingegaan op de dag waarop het huwelijk is voltrokken. Dat er sinds de notariële vastlegging van de huwelijkse voorwaarden een periode van 11 jaar is verstreken, kan daar niet aan afdoen. Als partijen niet onder huwelijkse voorwaarden hadden willen trouwen, dan hadden zij de huwelijkse voorwaarden moeten wijzigen, aldus de rechtbank. De vrouw is daarop in hoger beroep gegaan, maar tevergeefs. (ECLI:NL: GHAMS: 2020:2347)
De huwelijkse voorwaarden gelden niet
Heel anders was de uitkomst van de zaak die speelde bij de Rechtbank Den Haag (ECLI:NL: RBDHA: 2020:1044). In die kwestie sloten partijen in 2005 huwelijkse voorwaarden af. Het huwelijk werd uiteindelijk pas in 2009 voltrokken. Inmiddels hebben beide partijen besloten te scheiden. Zij zijn een echtscheidingsprocedure gestart omdat er onenigheid is over het wel of niet gehuwd zijn op huwelijkse voorwaarden. De rechtbank oordeelt dat partijen in 2009 uiteindelijk in algehele gemeenschap van goederen zijn gehuwd, omdat de huwelijkse voorwaarden zijn opgemaakt met het oog op het huwelijk in 2006 en dus met de vermogensrechtelijke situatie in dat jaar, 2006. De vermogensrechtelijke situatie is daarna echter aanzienlijk gewijzigd. Bovendien hebben partijen na 2006 op geen enkele wijze meer met elkaar over de huwelijkse voorwaarden gecommuniceerd. Daarom is de rechtbank van oordeel dat beide partijen niet hebben bedoeld dat de in 2005 opgestelde huwelijkse voorwaarden nog steeds zouden gelden op het moment dat het huwelijk in 2009 werd voltrokken. De rechtbank gaat in dit geval niet verder in op de vraag of de huwelijkse voorwaarden al dan niet rechtsgeldig zijn overeengekomen.
Het lijkt erop dat de rechtbank in deze kwestie vindt dat er sprake is van zodanige omstandigheden dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is de huwelijkse voorwaarden tussen partijen te laten gelden. Men kan daar de nodige vraagtekens bij plaatsen. In menig huwelijk is namelijk sprake van een wijziging van de vermogensrechtelijke verhoudingen en wordt er niet (meer) over de huwelijkse voorwaarden gecommuniceerd. Dergelijke omstandigheden ontnemen de rechtsgeldigheid van de huwelijkse voorwaarden echter niet.
Conclusie
Eenzelfde vraagstuk, twee compleet verschillende uitkomsten. Dat is moeilijk uit te leggen. Om dit soort discussies te voorkomen is het dan ook raadzaam om de huwelijksvoltrekking door te laten gaan (en het feest op een later tijdstip te laten plaatsvinden) of voorafgaand aan de uitgestelde huwelijksvoltrekking toch nog een bezoekje aan de notaris te brengen.
