Een brief van de rechter aan de 14-jarige Sam

Wat speelde er? De ouders van het veertienjarige jongetje Sam zijn al jaren met elkaar in procedures verwikkeld en voeren een contante strijd over het gezag en de omgangsregeling. Het jongetje woont bij zijn moeder en stiefvader, er is een omgangsregeling met de vader. Begin dit jaar kondigt vader echter opeens aan dat hij met zijn zoon vanuit Engeland naar Scandinavië wil verhuizen. De moeder is het hier niet mee eens; het is de start van een nieuwe procedure. 

De behandelend rechter spreekt met Sam. Voor de rechter wordt het duidelijk dat het arme kind de dupe is geworden van een bijna veertien jaar durende strijd en gebukt gaat onder een zwaar loyaliteitsconflict en dat zonder het zelf in te zien. Het kind houdt van allebei de ouders, hij vertrouwt hen en zal er alles aan doen om bij hen beiden in de gratie te blijven. Het jongetje geeft bij de rechter aan met vader mee te willen verhuizen naar Scandinavië. Niet wetend dat de verhuizing door vader (zo blijkt uit de brief) niet zijn maar vooral het belang van vader dient. Met als bijkomstig voordeel dat de vader zijn zoon op gepaste afstand van moeder vandaan kan houden…

Net zoals in Nederland geldt dat de mening en wensen van een kind mee wegen, maar zeker niet doorslaggevend zijn. Dat maakt deze zaak weer eens duidelijk. De rechter volgt namelijk de wens van het kind niet. De beslissing wordt neergelegd in een gemotiveerd vonnis. Het is vervolgens aan de ouders hoe zij het kind informeren over de uitkomst.

Helaas ken ik genoeg praktijkvoorbeelden waarbij (één van de ouders) richting een kind een ongunstige beslissing afdoet als ‘slecht werk’ van een niet capabele rechter of advocaat. Het kind zelf, die zijn hart bij de rechter heeft gelucht, krijgt geen terugkoppeling. Hij blijft in het onzekere in hoeverre de rechter naar hem geluisterd heeft.

In deze langslepende kwestie besluit de rechter het anders aan te pakken. De rechter legt in uitgebreide brief aan het kind uit om welke redenen hij niet met zijn vader mee mag verhuizen. Duidelijke taal, goed uitgelegd en bovenal menselijk. Niet eerder las ik zo'n goed vonnis. De rechter zet de geschiedenis van alle procedures uiteen en wat er allemaal gebeurd is in de jaren daarvoor. In de brief geeft hij zelfs zijn duidelijk mening over de vader. Vrij vertaald: ik heb de egocentrische manier gezien waarop hij zich gedraagt, zelfs in de rechtbank. Hij zorgt ervoor dat iedereen weet dat hij bijna geen respect heeft voor mensen die het niet met hem eens zijn. Zelfs als rechter was het voor mij heel lastig om hem tot bedaren te brengen als hij andere getuigen beledigde. Hij geeft ook aan dat hij niet gelooft dat een verhuizing naar Scandinavië voor Sam gaat werken: je zult eerst opgewonden zijn en het spannend vinden, maar uiteindelijk eenzaam zijn en verdrietig worden.

In  familiezaken gaat het om de toekomst van het kind. Mede omdat het hun toekomst betreft, schrijft het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind voor dat kinderen, afhankelijk van de leeftijd en rijpheid, een hoorrecht hebben. Ook in Nederland is het hoorrecht in de wet opgenomen. Als een kind daarvan gebruik maakt en met de rechter gesproken heeft, hem in de ogen heeft aangekeken... Is het dan niet volstrekt logisch dat het kind op gepaste wijze zelf ook geïnformeerd wordt?

En nu, onder de Toscaanse zon, bedenk ik me dat dit vonnis met een brief aan het kind, het meest baanbrekende vonnis is wat ik afgelopen jaren gelezen heb.