‘Wat je van je ouders hebt gezien, neem je mee in je eigen relaties’

Heftige conflicten tussen ouders hebben impact op het leven van kinderen. Margreet Visser is klinisch psycholoog en verbonden aan het Kinder- en Jeugd Trauma Centrum van Kenter Jeugdhulp. Ze promoveerde met een proefschrift over de invloed van heftige conflicten op kinderen en was (mede-)oprichter van de methode Kinderen uit de Knel. Verder-online.nl sprak met haar.

Wat doen heftige conflicten bij scheidingen met kinderen?

‘Kinderen kunnen getraumatiseerd raken door hoogconflictscheidingen. In overleg met de kinderen hebben wij het tegenwoordig over ruziescheidingen. Opgroeien met veel stress is niet goed. Als je ouders veel ruziën, zijn ze minder beschikbaar voor jou. Dit komt de opvoeding niet ten goede. Daarnaast speelt er een loyaliteitsconflict. Een kind wil niet kiezen, maar moet soms wel, om te overleven.
Soms is het het beste van twee kwaden om geen contact met één van de ouders te hebben.Sommige mensen spreken dan over het parental-alienationsyndroom, maar ik gebruik die term nooit, omdat het gebruik ervan het conflict groter kan maken, terwijl ik juist voor verbinding ben. Dat geldt ook voor het woord ouderverstoting. Dat suggereert een slachtoffer-daderverhouding en zo werkt het bij oudervervreemding niet. Ik praat het liefst over een verstoorde of verbroken ouder-kindrelatie.’

Wat is oudervervreemding?

‘Bij een verstoorde ouder-kindrelatie is het systeem van het gezin uit balans. Het is een extreem voorbeeld hoe het kind uit beeld kan raken, terwijl zowel vader als moeder juist strijden voor het belang van het kind. Er is dus niet één ouder die het ‘doet’ of schuldig is. Ook is er zelden kwade opzet in het spel. Wat ik regelmatig zie is angst. Een moeder is bijvoorbeeld bang dat wat haar is aangedaan, haar kind ook wordt aangedaan. En ook als er een nieuwe partner in beeld komt bij de ex-partner, kan dat beangstigend zijn: wat als die de moeder- of vaderrol overneemt? En bij de andere ouder zie ik angst dat het contact met het kind nooit meer hersteld wordt. Beide partners vertalen de angst in het beschuldigen van de ander. Het is belangrijk om die angst weg te nemen en vertrouwen op te bouwen.’

Margreet Visser is klinisch psycholoog en verbonden aan het Kinder- en Jeugd Trauma Centrum van Kenter Jeugdhulp

Wat doet oudervervreemding met kinderen?

‘Geen contact hebben met een van je ouders, zorgt vaak voor een zwakker ontwikkeld zelfbeeld. En het zorgt ervoor dat je kwetsbaarder bent voor psychiatrische problemen. Het is, vind ik, belangrijk om je in relatie tot allebei je ouders te ontwikkelen. Het is gezond om je te leren verhouden tot elkaar, ook als je niet de beste klik hebt. En contact met beide ouders is belangrijk voor je hechting en hoe je later relaties aangaat. Hoe ben je in vriendschappen en liefdesrelaties? Heb je gezien hoe je ouders zich tot elkaar verhouden? Wat je van je ouders hebt gezien, hoe ze met elkaar omgaan, dat neem je mee in je eigen relaties.’

Maakt de leeftijd van het kind daarbij uit?

‘Hoe jonger kinderen zijn, hoe groter de impact van het afwezig zijn van een ouder, omdat in de vroege jeugd veel bouwstenen worden gelegd waar ze in hun verdere leven op voortbouwen. Tegelijkertijd moet ik zeggen dat als een kind niet anders gewend is dan het hebben van maar een ouder, er ook veel goed kan gaan.’

Wat is er te doen aan oudervervreemding?

‘Waar ik voorstander van ben, is een systeem waarin één persoon kijkt naar wat goed is voor het hele gezin en voor alle leden van dat gezin. Een soort regisseur die overzicht heeft. En ik hoop op een cultuuromslag, waarin we veel meer met mededogen naar elkaar gaan kijken, en eerder de verbinding opzoeken dan het conflict aangaan. Met webedoel ik iedereen die met ruziescheidingen te maken krijgt, privéen professioneel. Dus het sociale netwerk van de gezinnen, mediators, rechters, advocaten, leerkrachten, jeugdbeschermers enzovoort. Wij moeten bruggen bouwen tussen twee dorpen in oorlog. Als het kind de enige brug is, dan kan die instorten. Veel mensen kunnen niet accepteren dat het soms niet goed gaat in het leven. Ze kiezen daardoor voor vermijden of vechten, in plaats van voor rouwen. Maar soms is het leven gewoon echt niet leuk. Dat accepteren is de kunst. Waar ik geen voorstander van ben, is handhaven. Mensen in een ruziescheiding worden juist op negatieve wijze getriggerd door regels en afspraken.’

Wat is jouw eigen aanpak bij oudervervreemding?

'Als hulpverlener neem ik stelling. Als een moeder bijvoorbeeld de omgang met vader tegenhoudt, zeg ik dat zij toch een manier moet zoeken waarop het kind contact kan hebben met de vader. Door in gesprek te gaan, dring ik tot zo’n ouder door. Ik ondersteun haar bij haar angst en zoek naar mogelijkheden om vertrouwen op te bouwen. Als ik belerend met mijn vingertje zwaai, schieten mensen in de stress, want hun ouderschap is hun meest kwetsbare plek. Als je in de stress zit, kun je niet meer reflecteren. Met dat vingertje bereik ik dus het tegenovergestelde van wat ik wil. Wat wel helpt, is goed ouderschap stimuleren. Daar hoort contact met de andere ouder bij. Je laat een kind toch ook niet van school thuis? Contact met de andere ouder moet dus ook. En ik vraag ouders: hoe wil je dat je kind opgroeit? Moet het een volwassene worden die moeilijke situaties uit de weg gaat, of iemand met een gereedschapskist vol tools? Jij als ouder moet voor gereedschap zorgen, niet voor vermijding. En met de vader doe ik hetzelfde. Ik ondersteun hem bijzijn verdriet over het geen contact hebben met zijn kind. En zoek naar mogelijkheden om het vertrouwen bij de moeder te vergroten. Dit soort gesprekken komt aan bij ouders, waardoor ze soms toch meer bereid zijn om de andere ouder weer ouder te laten zijn.’

Advies nodig?

Neem dan vrijblijvend contact op met een vFAS-advocaat bij u in de buurt of stuur een mail naar info@verenigingFAS.nl. We helpen u graag verder.

  • Zoeken op
  • Plaats
  • (Kantoor-)naam
  • Postcode
Kunt u het niet vinden? Type dan de eerste 4 letters van uw zoekterm....

Filter:

Gefinancierde rechtsbijstand:

Contactformulier

Werkzaam bij:

Vul onderstaande gegevens in om uw vraag te stellen. Wij gaan zorgvuldig met uw persoonlijke gegevens om. Meer informatie hierover leest u in onze privacyverklaring.

Verdieping op dit onderwerp

U chat met:

chat

Momenteel is de chat offline. U kunt een bericht achterlaten; wij nemen dan via email contact met u op.

Vragen over goed scheiden?

Chat vrijblijvend en anoniem met een familierechtadvocaat/mediator van verder-online.nl.

1 advocaat online >

Feedback verzonden Gesprek is beëindigd Uw bericht kon niet verstuurd worden, probeer de pagina opnieuw te laden.