Waar moet ik aan denken bij een hypotheek en co-ouderschap?

Allebei een eigen woning: mogelijk moet u elkaar uitkopen

Na een scheiding deelt u meestal niet meer hetzelfde adres. Blijft u in de echtelijke woning en vertrekt de ander naar een nieuw adres? Dan moet u degene die vertrekt soms uitkopen.

• Dat geldt in ieder geval wanneer u vóór 2018 was getrouwd in gemeenschap van goederen. Wie blijft, betaalt in veel gevallen de helft van de (over)waarde uit aan de ander.
• Bij huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden ligt het percentage soms anders, maar verder werkt het hetzelfde.
• Is er niets over uw woning vastgelegd? Staat het daarnaast alleen op naam van degene er blijft wonen? Dan is en blijft het huis van diegene, u hoeft niets te verrekenen. Dat ligt anders als er expliciete verrekenbedingen zijn opgenomen met betrekking tot de woning (en eventueel ander vermogen).

Vraag ontslag aan van hoofdelijke aansprakelijkheid

Als een van u de gezamenlijke hypotheek wil overnemen, gaat u eerst naar uw hypotheekverstrekker. Als u vertrekt, vraagt de ander ontslag aan van uw hoofdelijke aansprakelijkheid. Als de hypotheekverstrekker toestemming geeft, kunt u de volledige verantwoordelijkheid voor de hypotheek dragen.

Sluit een extra lening af voor het deel dat u overneemt

Als u een deel van de woning van uw ex-partner koopt, hebt u een nieuwe lening nodig. Wilt u in aanmerking komen voor de volledige hypotheekrenteaftrek? Dan moet u deze nieuwe lening sinds 2013 ten minste annuïtair aflossen in maximaal dertig jaar tijd. De maandlasten voor een nieuwe hypotheek vallen daardoor waarschijnlijk hoger uit. Kon u de oude hypotheek alleen betalen? Dat wil niet altijd zeggen dat dat ook geldt voor de combinatie van een oude en een nieuwe hypotheek.

De fiscale gevolgen van birdnesting

Birdnesting is een vorm van co-ouderschap waarbij de kinderen op één plek blijven wonen na de scheiding. Als ouders ‘vliegt’ u in en uit. U woont dus beurtelings in het huis bij uw kinderen. Daarnaast hebt u een andere verblijfplaats. Staat één van u niet meer ingeschreven op het adres van het ouderlijk huis? Dan heeft dat mogelijk gevolgen voor de hypotheekrenteaftrek. Overweegt u birdnesting? Laat u dan altijd goed adviseren over deze woonvorm. Een advocaat van de vFAS koppelt u graag aan een fiscaal expert.

Partneralimentatie in natura: woongenot

Blijft u in de woning, terwijl de ander (mede-)eigenaar van het huis blijft? Ook dat is mogelijk. Die situatie heeft mogelijk invloed op de partneralimentatie die u betaalt of ontvangt. Vanaf het moment dat degene die alimentatieplichtig is de gezamenlijke woning verlaat, ‘geniet’ de blijver zogenaamd gratis woongenot, tenzij u als achterblijver reële huur betaalt aan degene die is vertrokken. Er is dan geen ‘gratis’ woongenot. U betaalt of ontvangt dan het afgesproken bedrag aan partneralimentatie.

Woongenot en eigenwoningforfait

Het woongenot wordt wettelijk vastgesteld op het fiscale eigenwoningforfait. Bij gezamenlijk eigendom geniet de blijver als verplicht fiscaal woongenot vijftig procent van het eigenwoningforfait. Indien er geen gezamenlijk eigendom is, ‘geniet’ de blijver/niet eigenaar honderd procent van het eigenwoningforfait als ontvangen partneralimentatie. Meer hierover leest u bij de Belastingdienst.

Woongenot en bijdrage Zorgverzekeringswet

Bent u de ontvangende partner? Dan betaalt belasting over uw woongenot. Daarnaast betaalt u mogelijk een bijdrage Zorgverzekeringswet. Betaalt u partneralimentatie? Dan geeft u het woongenot op als betaalde partneralimentatie en kunt u dit aftrekken van de belasting.

Blijf het hele kalenderjaar fiscaal partners

Kunt u voor de rest van het kalenderjaar nog fiscaal partners blijven? Wellicht is het verstandig als u hiervoor kiest. Zo krijgt u geen vragen over de betaalde rente. U doet dit door het verzoek tot scheiding nog niet in te dienen en uw adres nog niet te wijzigen. De Belastingdienst honoreert dan honderd procent van de renteaftrek.

Nieuwe woning en eigenwoningreserve

Verlaat u allebei de echtelijke woning? Bijvoorbeeld omdat u twee woningen naast elkaar hebt gevonden? Door de verkoop ontstaat soms overwaarde of een restschuld (dat laatste alleen als er vóór 2018 is verkocht). Die moet u verrekenen volgens afspraak.
Let hierbij goed op: bij de Belastingdienst valt overwaarde onder de ‘eigenwoningreserve’. Koopt u als ex-partner binnen drie jaar na de scheiding een nieuwe woning? Dan moet u uw deel van de positieve overwaarde als eigenwoningreserve volledig investeren in het nieuwe huis als u over dit bedrag hypotheekrente wil aftrekken. Drie jaar na de (fiscale) verkoop met overwaarde vervalt de eigenwoningreserve.

Mediation

Uw huis en hypotheek verdelen en verrekenen is ingewikkeld, ook wanneer u vredig uit elkaar wilt omwille van de kinderen. Schakel daarom altijd hulp in van specialisten en spreek alles op papier af. Een advocaat van de vFAS of een vFAS-mediator koppelt u zo nodig aan de juiste expert.

Dit verhaal kwam tot stand met medewerking van mr. Frits van der Kamp (fiscaal adviseur familievermogensrecht)