Hoe werkt scheiden met schulden en een koophuis?

scheiden schulden koophuis hypotheek scheiding
Maakt u zich zorgen om de financiële gevolgen van uw scheiding? Dat is heel begrijpelijk, zeker wanneer u samen veel schulden of leningen hebt. Hoe werkt scheiden met schulden en een koophuis? Wie draagt de verantwoordelijkheid voor een eventuele restschuld bij de verkoop van uw woning? En kunt u na de scheiding nog wel een ander huis kopen?

Van wie is uw huis?

Als u de financiële gevolgen van uw scheiding in kaart wil brengen, begint u bij de vraag van wie het huis is waar u samen in woont. Wellicht staat het antwoord op die vraag in uw (huwelijkse) voorwaarden. Bent u vóór 1 januari 2018 getrouwd in gemeenschap van goederen? Dan hebt u allebei recht op vijftig procent van de waarde van de woning. Bent u na 1 januari 2018 getrouwd? Dan is het van uw omstandigheden afhankelijk van wie de woning is. Is er niets afgesproken over de woning en bent u ongehuwd of getrouwd onder huwelijkse voorwaarden? Dan is het huis van degene op wiens naam het staat. 

Kan één van u blijven?

Als een van u in het huis wil blijven wonen waarvan u beiden eigenaar bent, moet u eerst onderzoeken of – en hoe u dat kunt betalen. Was u getrouwd in gemeenschap van goederen? Of hebt u in de voorwaarden afgesproken dat u allebei eigendom heeft van het huis? Dan moet u degene die vertrekt de helft (bij een gemeenschap van goederen) of het in de huwelijkse voorwaarden overeengekomen percentage van de waarde van het huis betalen. Waarschijnlijk hebt u daarvoor een nieuwe lening nodig. Als u schulden hebt, is dat vaak niet eenvoudig. In de berekening voor de maximale hoogte van die lening neemt de hypotheekverstrekker in principe al uw schulden mee.

Pas op: hogere woonlasten door nieuwe fiscale hypotheekvormen

Door nieuwe regelgeving moet u de nieuwe lening in ten minste dertig jaar annuïtair aflossen (dan betaalt u iedere maand een vast bedrag, de zogenoemde annuïteit) als u uw hypotheekrente wilt aftrekken. Daardoor kunnen uw maandlasten voor een nieuwe hypotheek hoger zijn. Wellicht kunt u de oude hypotheek op eigen kracht bekostigen, maar dat geldt dus niet altijd voor de combinatie van een oude en een nieuwe hypotheek. Uiteindelijk velt de hypotheekverstrekker een oordeel.

Kunt u nog het hele kalenderjaar fiscaal optimaal de aangifte kunnen doen alsof u fiscaal partners bent? Kies hier dan voor. Als u het hele jaar nog fiscaal partner bent, krijgt u van de Belastingdienst geen vragen over de betaalde rente in dat jaar. Let op: Fiscaal partner zijn, is wat anders dan kiezen voor fiscale optimalisering over het “scheidingsjaar” alsof u nog partners bent. 

Allebei vertrekken met een restschuld

Soms is het niet mogelijk dat een van u in de woning blijft. U krijgt het financieel niet rond. Het loopt dan uit op een gedwongen verkoop. Daarbij laat u uw huis taxeren. Blijkt uit de taxatie dat uw huis minder oplevert dan wat u ervoor geleend hebt? Dan staat uw huis onder water: u hebt te maken met onderwaarde. Dit is een lastige factor als u gaat scheiden, zeker als u al schulden hebt. De restschuld moet in veel gevallen gedeeld worden; ieder moet de helft van de schuld terugbetalen aan de hypotheekverstrekker. Als u al schulden hebt, is dit vaak een probleem. Dateert de restschuld van een verkoop of verdeling van vóór 2018, dan is de rente nog aftrekbaar (www.belastingdienst.nl)

Gevolgen van een schenking

In sommige gevallen kan een schenking van familie of vrienden uitkomst bieden, al moet u daarbij goed opletten. Allereerst omdat u, ook als u uw deel van de restschuld ineens hebt afbetaald, vaak nog steeds hoofdelijk aansprakelijk blijft voor het deel van de ander. De hypotheekverstrekker kan dat dus nog steeds op u verhalen, tenzij u bent ontslagen uit uw hoofdelijke aansprakelijkheid.

Allebei vertrekken met overwaarde: eigenwoningreserve

In sommige gevallen is er juist sprake van overwaarde; dan is uw huis meer waard geworden of de schulden zijn(deels) afgelost. De overwaarde moet u in de meeste gevallen verdelen. Bij de Belastingdienst valt overwaarde onder de ‘eigenwoningreserve’. Koopt u binnen drie jaar na de scheiding weer een huis? Dan moet u uw deel van de overwaarde volledig investeren in het nieuwe huis. Alleen dan mag u over het leningbedrag hypotheekrente aftrekken. De eigenwoningreserve vervalt na drie jaar.

Geen eigenaar, wel blijven: effect op partneralimentatie

Stel: u wilt in de woning blijven, maar u kunt de hypotheek niet overnemen. U kunt ervoor kiezen om in het huis te blijven, terwijl uw ex-partner eigenaar blijft. Let wel goed op: degene die blijft, ‘geniet’ dan van een zogenaamd woongenot. Dat telt als een vorm van partneralimentatie, waarover belasting moet worden betaald of die u kunt opgeven bij de Belastingdienst. Betaalt degene die geen eigenaar is huur aan de eigenaar die vertrekt? Dan is er geen sprake van gratis woongenot; u betaalt er immers voor. Uw situatie heeft dan geen invloed op de partneralimentatie

Vraag advies aan een specialist

Kunt u als gevolg van de scheiding de rente niet meer betalen? Dan krijgt u een betalingsachterstand. Mogelijk bent u dan aangewezen op schuldhulpverlening. Soms kunt u samen met een specialist in gesprek gaan met uw hypotheekverstrekker. Wellicht is er in uw situatie een alternatieve oplossing.
Scheiden kost geld en is helaas erg ingewikkeld. Zeker als het aankomt op de verdeling van schulden. Schakel daarom altijd hulp in van een deskundige en leg afspraken goed vast. Een vFAS-mediator of scheidingsadvocaat kan helpen. Hij of zij verwijst u, als dat nodig is, door naar de juiste specialist.

Dit verhaal kwam tot stand met medewerking van mr. Frits van der Kamp (fiscaal adviseur familievermogensrecht)

Verdieping op dit onderwerp

U chat met:

chat

Momenteel is de chat offline. U kunt een bericht achterlaten; wij nemen dan via email contact met u op.

Vragen over goed scheiden?

Chat vrijblijvend en anoniem met een familierechtadvocaat/mediator van verder-online.nl.

1 advocaat online >

Feedback verzonden Gesprek is beëindigd Uw bericht kon niet verstuurd worden, probeer de pagina opnieuw te laden.